Arvindus

Contemplaties

Het kruis in de cirkel: bewustzijn en dualiteit

Inhoud

§

Het kruis in de cirkel is een goed bekend astrologisch symbool van de aarde1 en is alleen daarom al interessant om gecontempleerd te worden. Dit zal gedaan worden in de huidige contemplatie, hoewel niet vanuit een astrologisch perspectief. In deze contemplatie zal het kruis in de cirkel gecontempleerd worden, zoals de titel alreeds indiceert, vanuit het perspectief van bewustzijn en dualiteit.

Laten we beginnen met het werpen van een blik op het kruis in de cirkel als het geometrische figuur dat het is. In figuur 1 zien we dat het kruis in de cirkel in principe bestaat uit twee lijnen en een cirkel of drie lijnen. Er is één cirkel (ook begrijpbaar als een circulaire lijn) (a), één rechte verticale lijn (b) en één rechte horizontale lijn (c). Het kruisen van deze lijnen maakt dat het figuur vijf punten bevat. Eén in het midden (A), één bovenaan (B), één onderaan (C), één links (D) en één rechts (E).

The Cross in the Circle

Figuur 1.

Wanneer we nu punt A en cirkel a in beschouwing nemen kunnen we de punt in de cirkel herkennen.2, 3 In dit symbool representeren de punt en de cirkel subjectiviteit en objectiviteit, de microkosmos en de macrokosmos of de mens en zijn wereld.

Maar punt A is niet slechts geplaatst binnen een cirkel, hij is ook geplaatst tussen vier punten. Op de verticale lijn b is punt A geplaatst tussen de punten B en C. Dit maakt een tripliciteit van punten waarbij A is geplaatst in het midden van de bovenste B en de onderste C. Zulk een plaatsing van gegevens verbeeldt de tripliciteit van geest of leven, ziel of bewustzijn en materie of lichaam.4 Hierin neemt punt A als bewustzijn de middelste positie in tussen de dualiteit van geest als punt B en materie als punt C.

Punt A neemt echter niet alleen een middenpositie in op de verticale lijn b maar ook op de horizontale lijn c. Want daar is hij het middelpunt tussen de linkse punt D en de rechtse punt E. En zulk een plaatsing van gegevens verbeeldt de tripliciteit van twee polen met hun punt van balans op een zelfde gebied.5, 6

Zoals bewustzijn nu voorkomt tussen subjectiviteit en objectiviteit of tussen de mens en zijn wereld, gesymboliseerd door de punt in de cirkel, zien we dit symbool van bewustzijn verder uitgewerkt in het kruis in de cirkel. De subjectiviteit van de mens staat tussen zijn geest en zijn lichaam maar die staat ook tussen de waargenomen dualiteit van het objectieve gebied waarop hij bewust is.7

De vraag kan rijzen welk gebied de in figuur 1 weergegeven verticale lijn c representeert. Om deze vraag te beantwoorden moet eerst een blik geworpen worden op de verschillende gebieden. Van hoog naar laag zijn er zeven, namelijk het goddelijke, het monadische, het atmische, het intuïtie- of buddhische, het mentale, het emotie- of astrale en het fysieke gebied.8 Aangezien nu de horizontale lijn c geplaatst is precies in het midden tussen het hoogste en het laagste gebied kan het begrepen worden dat hij het middelste gebied moet representeren, welk het buddhische of intuïtie-gebied betreft. En dit is zinnig. Want de intuïtie is het ziels- of bewustzijnsprincipe par exellence.9 Aldus is het zinnig om de horizontale lijn van het kruis van bewustzijn te beschouwen als representatie van het gebied van de intuïtie.

Tussen het buddhische gebied en het hoogste gebied zijn er echter twee andere gebieden, zoals er ook twee gebieden zijn tussen het buddhische gebied en het laagste, en het kan interessant zijn om het kruis in de cirkel te verrijken met de representerende lijnen voor deze gebieden.

The Cross in the Circle

Figuur 2.

In figuur 2 zien we opnieuw de cirkel of circulaire lijn a, de verticale lijn b en de horizontale lijn c, het buddhische of intuïtie-gebied representerend, echter we zien nu ook de horizontale lijnen d, e, f en g, het monadische, atmische, mentale en emotie-gebied representerend. Er zijn ook een goddelijk gebied en een fysiek gebied. Deze echter worden niet gerepresenteerd door lijnen maar door punten (B en C) bovenaan en onderaan. Dat deze laatste twee gebieden gerepresenteerd worden door punten in plaats van lijnen toont dat op deze gebieden er geen bewustzijn van dualiteit is. Sterker nog; er is helemaal geen bewustzijn aangezien dat laatste altijd hand in hand gaat met een zekere waarneming van dualiteit.

Wat zijn dan de dualiteiten waarvan de mens bewust is op de andere gebieden? Laten we van de onderkant van figuur 2 opwaarts gaan. Het eerste gebied dat we tegenkomen werd alreeds genoemd als het fysieke gebied op punt C. Wanneer de mens volledig geïdentificeerd is met zijn fysieke natuur is er geen bewustzijn en geen waarneming van dualiteit. De mens zou in zulk een geval puur de activiteit volgen inherent aan de materie waaruit zijn lichaam is opgebouwd.

Lijn g representeert het emotie- of astraal gebied, zijnde geplaatst direct boven het fysieke gebied. Dit het emotie-gebied zijnde is de mens, wanneer geïdentificeerd met zijn emoties, bewust van emotionele dualiteiten. Van deze is de dualiteit van plezier en pijn waarschijnlijk de meest primaire. Dat lijn g relatief kort is betekent dat de dualiteiten gevonden aan beide einden van de lijn minder uitgesproken zijn dan die gevonden op langere lijnen. Maar het betekent ook dat het bewustzijn minder uitgesproken is. Want het maximum van bewustzijn wordt gevonden op het punt waar de lijnen van het kruis het langste zijn en waar aldus de dualiteiten het meest uitgesproken zijn.

Lijn f is langer dan g, en deze lijn representeert het mentale gebied. Wanneer de mens geïdentificeerd is met zijn mentaal apparaat is hij meer bewust dan wanneer geïdentificeerd met zijn emoties, en de dualiteiten van het mentale gebied, welke die van betekenis betreffen, zijn meer uitgesproken. De dualiteit van waarheid en valsheid is waarschijnlijk de meest primaire gevonden op dit gebied.

Lijn c boven lijn f is de langste horizontale lijn van figuur 2. Dit is de lijn die het buddhische of intuïtie-gebied representeert. Dat deze lijn de langste is betekent dat het bewustzijn van de mens het wijdst is op dit gebied. Maar de dualiteiten hier zijn ook het meest uitgesproken. Men kan zeggen dat op dit gebied de mens bewust is van goed en kwaad.

De lijnen boven lijn c hebben hier geen verheldering nodig. De meesten van ons worstelen nog steeds op de gebieden van emotie en denken en de dualiteiten van het atmisch gebied kunnen nog niet waargenomen worden. Misschien zullen de dualiteiten daar van doen hebben met de dualiteit van eenheid en veelheid. Maar we zijn daar nog niet echt gearriveerd.

Er kan echter iets gezegd worden over de horizontale lijnen als korter wordend boven de lijn die het intuïtie-gebied representeert. Want men kan verrast zijn te zien dat het bewustzijn minder wordt in de richting van de spirituele pool. Dit is omdat vanuit het gebied van intuïtie waar de apex van bewustzijn wordt bereikt de mens meer en meer bewustzijn transcendeert, zichzelf identificerend met zijn. Waar op het laagste punt van de identificatie met materie de mens onbewust is in niet-zijn daar transcendeert de mens bewustzijn in het pure zijn van de geest.

Mogen we aldus na onze apex van bewustzijn bereikt te hebben komen te rusten in puur zijn.

Bibliografie