In deze contemplatie zullen we onderscheiden tussen de Oosterse concepten van karma en dharma en ze relateren tot de meer Westerse concepten van keuze en lot (of bestemming). Om dit te doen is al veel werk voltooid in eerdere contemplaties. In 'Een interpretatie van de Bhagavadgītā, hoofdstuk IV, śloka 18' werd karma alreeds genoemd als actie en als de wet van oorzaak en gevolg.1, 2, 3 Karma als actie werd gethematiseerd als bestaande uit onjuiste actie en onjuiste onactie (want onactie werd ook als actie beschouwd), welke verdeeld werden in goede actie en slechte actie. Deze goede en slechte acties werden dan genoemd te resulteren in plezierige of onplezierige reacties. In 'Keuze en karma' werd karma gelijkgesteld aan keuze.4 Op deze manier moesten karma en keuze begrepen worden in hun wijdere connotatie als bestaande uit een subjectieve oorzaak, een actie, een objectieve oorzaak, een objectief effect, een ervaring en een subjectief effect. Laten we onze bevindingen over karma in de voorgenoemde contemplaties gecombineerd tabuleren in figuur 1.
| Onjuiste (On)Actie | |
| Goede Subjectieve Oorzaak | Slechte Subjectieve Oorzaak |
| Goede Actie | Slechte Actie |
| Goede Objectieve Oorzaak | Slechte Objectieve Oorzaak |
| Plezierig Objectief Effect | Onplezierig Objectief Effect |
| Plezierige Ervaring | Onplezierige Ervaring |
| Plezierig Subjectief Effect | Onplezierig Subjectief Effect |
| Onjuiste (On)Ervaring | |
Figuur 1.
In figuur 1 zien we hoe een goede subjectieve oorzaak via een goede actie en een goede objectieve oorzaak leidt tot een plezierig subjectief effect via een plezierig objectief effect en een plezierige ervaring, en hoe een slechte subjectieve oorzaak via een slechte actie en een slechte objectieve oorzaak leidt tot een onplezierig subjectief effect via een onplezierig objectief effect en een onplezierige ervaring. En al deze vallen onder onjuiste (on)actie en onjuiste (on)ervaring (de laatste enkel in deze contemplatie toegevoegd ter completering).
Nu is naast onjuiste (on)actie ook juiste (on)actie mogelijk. En dit is hoe dharma werd gedefinieerd.5, 6 En deze juiste actie werd beschouwd als zijnde eigenlijk inactie. En het kan hier toegevoegd worden dat zulk een inactie moet samenvallen met een inervaring. Want dharma is van een compleet ander niveau dan karma. We kunnen de tabulering dan completeren als in figuur 2.
| Onjuiste (On)Actie | Juiste (On)Actie | |
| Goede Subjectieve Oorzaak | Slechte Subjectieve Oorzaak | Geen Subjectieve Oorzaak |
| Goede Actie | Slechte Actie | Inactie |
| Goede Objectieve Oorzaak | Slechte Objectieve Oorzaak | Geen Objectieve Oorzaak |
| Plezierig Objectief Effect | Onplezierig Objectief Effect | Geen Objectief Effect |
| Plezierige Ervaring | Onplezierige Ervaring | Inervaring |
| Plezierig Subjectief Effect | Onplezierig Subjectief Effect | Geen Subjectief Effect |
| Onjuiste (On)Ervaring | Juiste (On)Ervaring | |
Figuur 2.
In figuur 2 zien we dat dharma met zijn juiste (on)actie geen subjectieve oorzaak, geen actie (in de betekenis van goed of slecht), geen objectieve oorzaak heeft, leidend naar geen objectief effect, geen ervaring (in de betekenis van plezierig of onplezierig), en geen subjectief effect, en dat deze leidt naar een juiste (on)ervaring.
Aangezien karma nu gelijkgesteld werd aan keuze, aangezien keuze één van de constituenten is van het drievoud van toeval, keuze en lot, en aangezien dharma van een ander niveau is dan karma is het zinnig om dharma gelijk te stellen aan één van de genoemde Westerse concepten die geplaatst is op een ander niveau dan keuze. En lot (of bestemming) past die taak goed. Want zoals keuze bestaat uit richting, believen en bedoeling zo bestaat lot uit bestemming, behoren en zijn. Dat dit drievoud van lot past bij dharma zal duidelijk gemaakt worden. Dharma betreft niet alleen de actie die juist is maar ook de actie die iemand past.7 Zoals het het dharma van vuur is om heet te zijn is er ook een bepaald dharma dat een individu past. Voor Arjuna op Kurukshetra was het bijvoorbeeld zijn dharma om zich in strijd te begeven.8 En zo hebben we allemaal ons eigen bijzondere dharma. Weg dwalen van ons dharma betekent juiste actie achter te laten, en aldus karma te genereren. Want er is een zekere manier van acteren die ons past en die geen karma genereert. Om nu het voorbeeld opnieuw naar voren te halen van het vuur dat het past om heet te zijn kan ook gezegd worden dat vuur bestemd is om heet te zijn, heet behoort te zijn en dat heet zijn ingebakken is in zijn zijn. En vergelijkbaar is ieder individu bestemd om te acteren langs bepaalde lijnen en op bepaalde manieren en behoren deze lijnen van actie ook tot zijn zijn. Wat dus in eerdere contemplaties 'lot' (of 'bestemming') genoemd werd met zijn drievoud van bestemming, behoren en zijn kan gelijkgesteld worden aan de term 'dharma'. Zoals karma gelijk is aan keuze zo is dharma gelijk aan lot.
Wanneer we bovenstaande in beschouwing nemen moet bedacht worden dat enige terminologie die wordt toegepast op het concept van dharma is afgeleid van de terminologie die wordt toegepast op het concept van karma. Termen als 'inactie' en 'inervaring' die betrekking hebben op het niveau van dharma zijn afgeleid van de termen 'actie' en 'ervaring' zoals die begrepen worden op het niveau van karma. Dat de termen die toegekend zijn aan dharma misschien wat moeilijk te begrijpen zijn heeft te maken met het gegeven dat onze taal het medium van communicatie is dat is ontworpen door en voor hen die functioneren op het niveau van karma, keuze en het daaraan gerelateerde (zelf)bewustzijn.9 Neologismen en soms zelfs circulaire en paradoxale frasen moeten dan toegepast worden om uit te drukken wat normaal niet uitgedrukt kan worden in onze taal.
Bovenstaande overwegingen overziend kan de vraag oprijzen welk Oosters concept gelijkgesteld kan worden aan ons Westers concept van toeval. Want in eerdere contemplaties werden de concepten van lot en keuze samengenomen met dat van toeval. En met dharma gelijkgesteld aan lot en karma aan keuze kan een derde Oosters concept verwacht worden. Zulk een concept bestaat echter niet echt. Er wordt geen term van gelijk belang als 'karma' en 'dharma' gevonden in het Oosten om toeval aan te duiden. Natuurlijk kunnen enkele vertalingen gevonden worden, maar niet als pivotale concepten als dharma en karma. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het gegeven dat Oosterse filosofie in zijn algemeenheid gericht is op de praktische transcendentie van menselijk bewustzijn, een uitweiding over het sub-menselijke toeval van minder praktische waarde makend.
Aldus zullen we deze contemplatie verlaten met de conclusie dat waar karma gelijk is aan keuze, dharma gelijk is aan lot (of bestemming).