In diverse eerdere contemplaties werden logieën, zoals antropologie, theologie en etymologie, gecontrasteerd met sofieën, zoals antroposofie, theosofie en etymosofie.1, 2 Er zou hier ook gesproken kunnen worden van de verschillen tussen logica en sofica en tussen logisme en sofisme. Logieën, zo werd bevonden, zijn materialistisch, academisch, empiricistisch, logisch, rationeel, concreet, retrospectief, oneigenlijk en geworpen, en sofieën spiritualistisch, contemplatief, revelatistisch, wijselijk, intuïtief, abstract, prospectief, eigenlijk en ontwerpend.
Hier zou ook gesteld kunnen worden dat logieën gericht zijn op kennis en sofieën op wijsheid. Nu wordt etymologisch het woord 'wijs' dezelfde Proto-Indo-Europese wortel 'ueid' gegeven als het woord 'weten' waarbij 'ueid' de al dan niet overdrachtelijke betekenis van 'zien' of 'gezien' zou hebben.3 Wijsheid is dus nauw verwant aan weten, en als wijsheid gecontrasteerd wordt met kennen dan moet weten ook daarmee gecontrasteerd worden. In het hedendaagse taalgebruik wordt dit onderscheid echter niet gemaakt. Weten wordt beschouwd als kennis en de logicistische academische kennisvergaringen worden bestempeld als 'wetenschappen' terwijl zij dus eerder 'kenschappen' genoemd kunnen worden.4
'Kennen' en 'kennis' hebben zo hun eigen etymologische verwantschappen. Uiteindelijk kunnen deze woorden, die zijn afgeleid van 'ken', teruggebracht worden via de Proto-Germaanse wortel 'kne' tot de Proto-Indo-Europese wortel 'gnoh', welke ook de wortels zijn van 'kun', 'kunnen', 'kunde', maar ook van 'konde'.5 Kennis, kunde en konde hebben etymosofisch beschouwd dus met elkaar te maken.
Kennis, kunde en konde hebben met elkaar te maken en zij vinden hun gemeenschappelijkheid in het concreet denken. Kennis betreft de in het concreet denken opgeslagen data, konde betreft de talige uitdraging van die kennisdata (zoals in verkondigen) en kunde betreft het vermogen6 tot de fysieke uitdraging van die kennisdata.
'Konde' en 'kunde' zijn etymologisch verwant aan 'kennis', en konde en kunde zijn zaken die aan hetzelfde concreet mentaal niveau ontspruiten als kennis. Omdat wijsheid nu gecontrasteerd wordt met kennis is het interessant om te zien of op het abstract intuïtief niveau van wijsheid een vergelijkbare structuur te vinden is. En gesteld kan worden dat zoals kennis zich op concreet niveau verhoudt tot verkondigen, op abstract niveau wijsheid zich verhoudt tot verwijzen. Kennis wordt concreet verkondigd en naar wijsheid wordt abstract verwezen. Deze vergelijking houdt stand wanneer bezien wordt dat 'verwijzen' etymologisch verwant is aan 'wijsheid' zoals 'konde' aan 'kennis'.
Voor het vervolgens aanduiden van hetgeen in contrast met kunde kan worden gesteld zal etymologie niet volstaan en zal etymosofie moeten worden toegepast door 'wijs' te relateren aan 'wees' en 'wijzen' aan 'wezen'. Wezen verhoudt zich tot wijsheid zoals kunnen zich verhoudt tot kennis en wezen verhoudt zich tot kunnen zoals wijsheid zich verhoudt tot kennis. Zoals 'wees' de verledentijdsvorm van 'wijs' als werkwoord is zo is 'wezen' de verledentijdsvorm van 'wijzen' als werkwoord. Maar 'wezen' betreft ook een synoniem van 'zijn' en van 'essentie',7 welke geassocieerd worden met de abstractere niveaus van bestaan. Dus de relatielegging tussen wijsheid en wezen is etymosofisch verantwoord. Kunnen is in principe de concreet mentale potentie om op een bepaalde manier te acteren en wezen is in principe de abstract intuïtieve kinese van het onbepaalde inacteren.8
We krijgen dus een overzicht zoals in figuur 1 hieronder.
| Kennen | Weten |
| Kennis | Wijsheid |
| Verkondigen | Verwijzen |
| Kunnen | Wezen |
Figuur 1.
Kenners kunnen bovenstaande waarschijnlijk niet als kennis verkondigen, echter wellicht weten wijzen zich verwezen naar hun wezen.