Arvindus

Contemplaties

'Filosofie' en 'filologie'

  • Titel: Contemplaties, 'Filosofie' en 'filologie'.
  • Auteur: Arvindus.
  • Uitgever: Arvindus.
  • Auteursrecht: Arvindus, 2023, alle rechten voorbehouden.
  • Index: 202304091.
  • Editie: html, tweede editie.

§

In eerdere contemplaties werden logieën tegenover sofieën geplaatst. Logieën kunnen daarbij beschouwd worden als onderdelen van de academische kennisvergaring terwijl sofieën beschouwd kunnen worden als onderdelen van de contemplatieve wijsheidsontwikkeling. Logieën zijn logisch, materialistisch, rationeel en concreet en sofieën zijn wijs, spiritualistisch, intuïtief en abstract.1

Als zodanig zullen we in de toekomstige contemplatieve wetenschappen als onderwerpen van contemplatie bijvoorbeeld de theosofie als de wijsheid over God en de antroposofie als de wijsheid over de mens vinden. En binnen de academische wetenschappen vinden we thans hun tegendelen in de theologie als de logica over God en de antropologie als de logica over de mens.

Het achtervoegsel 'sofie' duidt aldus in het Nederlands taalgebruik telkens op een wijsheidswetenschap en het achtervoegsel 'logie' op een logische wetenschap. Toch zijn er thans minstens twee uitzonderingen, namelijk de aanduidingen 'filosofie' en 'filologie'. 'Filosofie' wordt geacht een liefde ('filo') voor wijsheid ('sofie') aan te duiden en 'filologie' een liefde ('filo') voor woorden ('logie').2

Waar dus in woorden als 'theologie' en 'theosofie' het eerste woorddeel substantief is en het tweede woorddeel attributief daar is dat in de woorden 'filosofie' en 'filologie' omgekeerd. Dit is niet consistent en principieel en kan dus worden opgevat als een oneigenlijke woordsamenstelling. In lijn met een woord als 'pedofilie', dat een liefde voor kinderen ('pedo') aanduidt en dat wel het eerste woorddeel substantief en het tweede woorddeel attributief laat zijn, zou een liefde voor wijsheid aangeduid moeten worden met een woord als 'sofiofilie' en een liefde voor woorden met een woord als 'logofilie'. Een woord als 'filosofie' zou dan gereserveerd kunnen worden voor de contemplatieve wetenschap die de wijsheid over liefde ontwikkelt en een woord als 'filologie' voor de academische wetenschap die de logica over liefde uiteenzet.

Nu is het zo dat filieën niet behoren tot de academische wetenschappen, die enkel logieën bedrijven. De bovengenoemde 'sofiofilie' en 'logofilie' zijn dus geen woorden die gebruikt kunnen worden ter aanduiding van academische wetenschappen. Wanneer binnen de academie de wijsheid wordt beredeneerd dan is hiervoor een naam als 'sofiologie' passend, en wanneer daar woorden worden beredeneerd dan kan een woord als 'logologie' gebruikt worden.3

Binnen de contemplatieve wetenschappen kan voor de contemplatie op wijsheid dan 'sofiosofie' gebruikt worden en voor de contemplatie op woorden (of de logica) 'logosofie'.

Niettemin is het onderscheid tussen sofieën en filieën minder scherp dan het onderscheid tussen logieën en filieën. Wijsheid en liefde leggen weliswaar elk een eigen nadruk maar zijn nooit echt van elkaar te scheiden.4 Zonder logofilie kan er geen logosofie plaatsvinden, zoals er zonder logosofie geen logofilie zal zijn. In die zin kan iedere sofie beschouwd worden als een filo-sofie, zoals bijvoorbeeld een antroposofie in die zin beschouwd kan worden als een antropo-filo-sofie. Echter omdat het samengestelde woord 'filosofie' door zijn geschiedenis semantisch besmet is geraakt en omdat 'logica' zich gemakkelijker laat contrasteren met het singuliere 'wijsheid' dan met het samengestelde 'liefde-wijsheid' is de singuliere term 'sofie' ter onderscheiding van de term 'logie' verdedigbaar.

Laten we bovenstaande bevindingen hieronder nog even opsommen in een tabel.

Woord(deel) Betekenis
Logie Logica
Sofie Wijsheid
Filie Liefde
Filo-sofie Liefde-wijsheid
Logologie Logica over logica
Logosofie Wijsheid over logica
Logofilie Liefde voor logica
Sofiologie Logica over wijsheid
Sofiosofie Wijsheid over wijsheid
Sofiofilie Liefde voor wijsheid
Filologie Logica over liefde
Filosofie Wijsheid over liefde
Filofilie Liefde voor liefde

Figuur 1.

Samenvattend kan gesteld worden dat de academische termen 'filosofie' en 'filologie' het best vervangen kunnen worden door de termen 'sofiologie' en 'logologie', immers de desbetreffende academische onderzoeken betreffen veeleer de logica over wijsheid en de logica over woorden dan dat ze de wijsheid over liefde en de logica over liefde betreffen. De overige woorden kunnen dan gereserveerd worden voor wanneer hun geëigende toepassingen in beeld komen.

Bibliografie